تفاوت مهر ژلاتینی و لیزری
تفاوت مهر ژلاتینی و لیزری یکی از موضوعاتی است که برای صاحبان مشاغل، دفاتر رسمی و حتی هنرمندان طراحی لوگو اهمیت زیادی دارد. در سالهای اخیر، با پیشرفت تکنولوژی، روشهای مختلفی برای ساختن مهر بهوجود آمده که دو نوع پرکاربرد آن یعنی مهرهای ژلاتینی و لیزری بیش از بقیه مورد توجه هستند. هر کدام مزایا و محدودیتهای خاص خود را دارند و انتخاب میان آنها نیازمند شناخت دقیق آنها است.
مقایسه مهر ژلاتینی و لیرزی در روش ساخت
فرآیند ساختن مهر در این دو نوع، کاملاً متفاوت است و همین تفاوت، دلیل اصلی تفاوت کیفیت و دوام آنهاست. مهر ژلاتینی با استفاده از مادهای حساس به نور به نام ژلاتین ساخته میشود. در این روش، ابتدا طرح مهر روی فیلم نگاتیو چاپ شده و سپس روی صفحه ژلاتینی قرار میگیرد. با تابش نور فرابنفش، قسمتهایی از ژلاتین که در معرض نور هستند، سخت میشوند و بخشهای دیگر نرم باقی مانده و شسته میشوند تا برجستگی طرح مهر باقی بماند.
در مقابل، مهر لیزری با دستگاه لیزر ساخته میشود. این دستگاه با دقت بالا طرح را روی فوم یا لاستیک مخصوص حک میکند. در واقع، لیزر به جای استفاده از نور UV و مواد شیمیایی، با انرژی حرارتی، طرح را مستقیماً روی سطح میسوزاند. این تفاوت باعث میشود نوع لیزری از نظر سرعت و دقت ساخت، یک سر و گردن بالاتر از مدل ژلاتینی باشد. برای ساخت مهر فوری نیز معمولاً از تکنولوژی لیزری استفاده میشود چون در چند دقیقه میتوان طرح را آماده کرد.
تفاوت مهر ژلاتینی و لیرزی در متریال و مواد بهکاررفته
در مهر ژلاتینی، ماده اصلی ژلاتین شفاف است که به نور حساس بوده و پس از سخت شدن، قابلیت برجستگی طرح را دارد. ژلاتین از نظر انعطافپذیری مناسب است اما در برابر حرارت، نور مستقیم و رطوبت مقاومت زیادی ندارد. به همین دلیل، اگر مهر در معرض گرما یا تابش طولانی نور خورشید قرار گیرد، ممکن است تغییر شکل دهد یا طرح آن کمرنگ شود.
در مقابل، مهرهای لیزری معمولاً از جنس فوم مخصوص یا پلیمر صنعتی ساخته میشود که دوام بالاتری دارد. این مواد در برابر فشار و سایش مقاوم بوده و دقت حکاکی در آنها بسیار بیشتر است. فوم لیزری بر خلاف ژلاتین، در اثر استفاده طولانی یا دمای بالا تغییر نمیکند. به همین دلیل، برای محیطهای اداری شلوغ که مهر به طور مکرر استفاده میشود، انتخابی ایدهآل است.
کیفیت چاپ و دقت انتقال طرح
کیفیت چاپ، مهمترین تفاوت ظاهری میان مهر ژلاتینی و لیزری است. نوع ژلاتینی مهرها به دلیل ماهیت مواد سازندهاش، معمولاً در انتقال طرحهای پیچیده یا خطوط بسیار نازک با محدودیت روبهروست. در چاپ لوگوهای دارای جزئیات زیاد یا نوشتههای کوچک، گاهی طرح بهدرستی منتقل نمیشود و نیاز به تنظیم دقیق دارد.
اما مهر لیزری از نظر دقت و وضوح در سطح بالاتری قرار دارد. دستگاه لیزر میتواند با دقت چند میکرون خطوط را حک کند، به همین دلیل حتی ریزترین جزئیات در چاپ نهایی کاملاً واضح است. به علاوه، کیفیت جوهرپذیری مهرهای لیزری بهتر است و به مرور زمان، لبههای طرح ساییده یا ناقص نمیشود. در مقابل، در انواع ژلاتینی پس از مدتی ممکن است سطح برجستگیها نرم شود و کیفیت چاپ کاهش یابد. این نکته برای کاربرانی که هر روز چندین بار از مهر خود استفاده میکنند، بسیار مهم است.
دوام، عمر مفید و تعداد دفعات استفاده
وقتی صحبت از دوام به میان میآید، اختلاف میان این دو نوع مهر کاملاً محسوس است. مهر ژلاتینی معمولاً عمر کوتاهتری دارد، زیرا ژلاتین مادهای است که با گذر زمان در برابر نور، حرارت و فشار تغییر شکل میدهد. اگر از آن در محیط خشک و خنک استفاده شود، ممکن است چند ماه تا یک سال عمر کند، اما در شرایط نامناسب این زمان کاهش مییابد.
در مقابل، مهرهای لیزری از نظر عمر مفید بسیار بادوامتر هستند. جنس پلیمر یا لاستیک لیزری میتواند تا چندین سال بدون افت کیفیت مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این، مهرهای لیزری در برابر فشارهای پیدرپی مقاوم است و طرح آن به مرور زمان دچار تغییر نمیشوند.
از نظر تعداد دفعات استفاده نیز، مهرهای لیزری تا دهها هزار بار قابل استفاده هستند، در حالی که مهرهای ژلاتینی پس از چند هزار بار چاپ ممکن است نیاز به تعویض داشته باشند. برای دفاتر پرکار و شرکتهایی که روزانه بارها از مهر استفاده میکنند، دوام بالا و نگهداری آسان نوع لیزری ارزش سرمایهگذاری بیشتری دارد.
تفاوت مهر ژلاتینی و لیرزی در سرعت تولید
سرعت تولید یکی از معیارهای مهم در انتخاب نوع مهر است. در روش سنتی، ساختن مهر ژلاتینی به زمان بیشتری نیاز دارد، زیرا شامل مراحل متعددی مانند چاپ طرح روی فیلم، نوردهی، شستشو و خشککردن است. این فرآیند معمولاً بین یک تا دو ساعت زمان میبرد و نیاز به دقت بالا دارد.
اما مهر لیزری با فناوری دیجیتال ساخته میشود و تنها در چند دقیقه قابل تولید است. طرح مستقیماً از کامپیوتر به دستگاه لیزر منتقل شده و بدون نیاز به مواد شیمیایی، روی سطح فوم حک میشود. به همین دلیل امروزه فروشگاههای مهر فوری معمولاً از دستگاههای لیزری استفاده میکنند تا در کوتاهترین زمان، مهر را تحویل مشتری دهند.
ابعاد، اندازه و شکل ظاهری دو نوع مهر
از نظر ظاهری، هر دو نوع مهر میتوانند در ابعاد و اشکال مختلف ساخته شوند، اما محدودیتها در مهر ژلاتینی بیشتر است. ضخامت و انعطافپذیری ژلاتین اجازه نمیدهد طرحهای خیلی عمیق یا سهبعدی روی آن اجرا شود. در نتیجه برای مهرهای کوچک و ساده مناسبتر است.
در مقابل، دستگاه لیزر امکان حکاکی در عمقهای مختلف را دارد و میتواند طرحهای برجسته را با دقت بالا پیاده کند. انواع لیزری همچنین قابلیت ساخت در اندازههای بزرگتر را دارد بدون اینکه کیفیت طرح کاهش یابد. از نظر طراحی بدنه نیز، مهرهای لیزری اغلب با پوستههای پلاستیکی یا فلزی مدرن و ارگونومیک عرضه میشوند که استفاده از آنها راحتتر و تمیزتر است.
تفاوت در هزینه اولیه و هزینه نگهداری
در نگاه اول، مهرهای ژلاتینی هزینه ساخت کمتری دارد و به همین دلیل محبوبتر به نظر میرسد. هزینه پایین مواد اولیه و تجهیزات ساده باعث میشود قیمت نهایی آن کمتر باشد. با این حال، در بلندمدت ممکن است هزینه تعویض و نگهداری افزایش یابد، زیرا عمر ژلاتین محدود است و پس از مدتی نیاز به ساخت مجدد دارد.
مهر لیزری در مقابل، هزینه اولیه بیشتری دارد چون دستگاههای ساخت آن گرانقیمتتر هستند و مواد مصرفی باکیفیتتری استفاده میشود. اما با توجه به عمر طولانی، مقاومت بالا و نیاز کم به تعویض، در بلندمدت اقتصادیتر است. اگر شما از مهر به صورت مداوم در محیط اداری یا تجاری استفاده میکنید، پرداخت هزینه بیشتر در ابتدا بهصرفهتر خواهد بود.
شارژ، تعویض قطعه و نگهداری هر کدام
یکی از مسائل مهم پس از تولید مهر، نحوه نگهداری و شارژ مجدد جوهر است. در مهر ژلاتینی، معمولاً باید پد جوهری بهصورت دستی شارژ شود. اگر بیش از حد جوهر اضافه شود، طرح مهر پخش میشود و چاپ واضح نخواهد بود. همچنین بهدلیل نفوذپذیری ژلاتین، شستشو یا تمیز کردن آن دشوارتر است.
اما در مهرهای لیزری، سیستم جوهرافشان داخلی طراحی شده که جوهر را به صورت یکنواخت پخش میکند و نیاز به شارژ کمتری دارد. همچنین در صورت خشک شدن جوهر، میتوان کارتریج مخصوص را بهراحتی تعویض کرد. این ویژگی باعث میشود نگهداری انواع لیزری سادهتر و تمیزتر باشد و چاپ آن تا مدتها ثابت بماند.
از نظر تعمیر نیز، قطعات مهر لیزری کمتر در معرض آسیب هستند، در حالی که در انواع ژلاتینی احتمال تغییر شکل سطح برجسته در اثر فشار زیاد وجود دارد.
چه زمانی باید مهر ژلاتینی انتخاب کنیم و چه زمانی لیزری؟
انتخاب میان مهر ژلاتینی و لیزری بستگی به نوع کاربرد، بودجه و میزان استفاده شما دارد. اگر به دنبال مهر ارزان، ساده و قابل تهیه در کارگاههای کوچک هستید و استفاده زیادی از آن ندارید، نوع ژلاتینی گزینهی مناسبی است. برای مثال، مهرهای شخصی، آزمایشی یا برای اسناد کماستفاده معمولاً از نوع ژلاتینی انتخاب میشوند.
اما اگر به دنبال دقت بالا، دوام طولانی، وضوح طرح و کیفیت حرفهای هستید، بدون شک مهر لیزری انتخاب هوشمندانهتری است. شرکتها، دفاتر رسمی، پزشکان و سازمانهایی که روزانه از مهر خود استفاده میکنند، باید سراغ انواع لیزری بروند تا هم در زمان صرفهجویی کنند و هم از تکرار هزینههای ساخت مجدد در امان بمانند.